De rivier de Rijn

Rijd je van noord naar zuid of vice versa door Duitsland op de route Arnhem (A3) Frankfurt (A5) Bazel, dan reis je langs de Rijn, Rijn, Rijn, (oud nederlands liedje, red.) of beter, der Rhein, Rhein, Rhein.

Door heel Zwitserland en Duitsland heeft de Rijn de naam Rhein in zich, wel met een aantal varianten, dat wel: Vorderrhein, Hinterrhein, Alpenrhein, Hochrhein, Oberrhein, Mittelrhein en Niederrhein. Zodra de Rijn echter onze landgrens passeert, wordt het een dolle boel. Niet helemaal vreemd voor een rivierdelta maar wat nou precies de Rijn in Nederland is, hangt af van welke definities je hanteert. Ook het bepalen van de bron van de Rijn is knap lastig als je dit tegen de stroom in wandelend zou willen bepalen.

Zou je bij der Rhein beginnen en met de grootste stroom mee Nederland binnen varen, dan blijkt der Rhein in Nederland de Waal te zijn. Ik ga nu even kort door de bocht en sla alle korte tussenstukjes andersnamige rivier/kanaal over: Bij Pannerden, dat is na ca 9,5km, splits de Nederrijn zich af van de Waal en neemt daarbij zo'n 29% van het water mee.

De Rijn (links) splits zich af van de Waal onder naam Pannerdensch Kanaal (2013)

Bij Arnhem splitst de rivier weer; zo'n 44% gaat verder als de Nederrijn maar de grootste stroom gaat richting het IJsselmeer als de IJssel, met ca 126km de langste Nederlandse rivier zeggen veel informatiebronnen. Dit lijkt echter koeiepoep want de IJssel ontspringt in Duitsland, ca 15km oost van Bocholt. GPS:N51.79422 E6.83060. Dit geeft goed aan dat het nogal verschilt afhankelijk van de manieren waarop je er naar kan kijken. De langste rivier ìn Nederland is de Maas, vanaf net iets onder Eijsden tot Heusden grofweg zo'n 221km. De Waal van Pannerden tot Woudrichem is ca 83km lang.

Bij Wijk bij Duurstede splitst de rivier opnieuw en blijft er van de oorspronkelijke Rijn nog maar weinig over. Vrijwel al het water gaat door als rivier de Lek, de Rijn, niet veel meer dan een gracht, gaat door als Kromme Rijn. De Lek was vroeger een zijriviertje van de Rijn maar de Rijn zelf raakte steeds verder verstopt tot uiteindelijk de Lek vrijwel de gehele afwatering voor z'n rekening nam.

De Kromme Rijn gaat vervolgens ook nog verder als Leidsche Rijn en als Oude Rijn om vervolgens bij Katwijk de zee in te druppelen.

De Oude Rijn liep tot 1958 dwars door het centrum van de vestingstad Woerden maar is daarna gedempt en omgekleurd tot de Rijnstraat. Het water vindt de Oude Rijn aan de andere kant van de vesting weer terug via de verdedigingsgracht.

De Lek, de voortgezette Nederrijn dus, komt net voor Ridderkerk weer samen met een deel van het Waalwater om vervolgens als Nieuwe Maas en uiteindelijk de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland het ruime sop te kiezen. Hier loopt uiteindelijk zo'n 58% van het Rheinwater de zee in.

Rivier linken:

rivierverhalen.nl

geologievannederland.nl